بیوگرافی حافظ شیرازی

بازدید: 943 بازدید
نگاهی به زندگی حافظ شیرازی

نگاهی به زندگی حافظ شیرازی

بیوگرافی حافظ شیرازی

  • تولد و تخلص حافظ

خواجه شمس‌ُ الدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی (زادهٔ ۷۲۷ هجری قمری – درگذشتهٔ ۷۹۲ هجری قمری در شیراز)،

مشهور به لِسان‌ُ الْغِیْب، تَرجُمانُ الْاَسرار، لِسان‌ُ الْعُرَفا و ناظِم‌ُ الاُولیاء، شاعر فارسی زبان سده ی هشتم ه‍جری قمری شیراز است.

  • خانواده حافظ

اطلاعات زیادی از سابقه خانوادگی حافظ در دست نیست و فقط میتوان گفت که پدر وی به نام بهاالدین محمد بوده و مادرش اهل کازرون بوده است.

ولی باز هم با توجه به اشارات دیوان حافظ و منابع معتبر و قابل استناد حافظ در خانواده ای از جهت مالی متوسط متولد شده. در جوانی قرآن را حفظ کرده و برای همین به او حافظ گفته میشود.

اطلاعتی دیگری است که بیان میکند که پس از فوت بهاءالدین پسرهای او هرکدام به سمتی رفتند ولی شمس الدین که کودک بوده نزد مادرش در شیراز مانده است و روزگاری را با تهی دستی شروع کرده اند.

  • دوران جوانی حافظ

وقتی حافظ کمی بزرگتر شد ، در نانوایی محله خودشان کار خمیرگیری را شروع کرد تا جایی که به تحصیل علاقه مند شد و او به سمت مکتب خانه رفت.

چند وقتی را به آموختن سواد و مکتب خانه و کسب و کار مشغول شده

و پس از آن زندگی حافظ عوض شده و او بین طالبان علم و مجلس ها و محافل ادبی و درسی عالمان آن زمان در شیراز رفته

و به تفحص و تحقیق درباره امور دینی و خواندن کتب مهم و با ارزش دینی مانند زمخشری و یا کشاف و دیگر کتابها روی آورده است.

حافظ در اشعار خویش به حضورش در مدرسه، چهل سال تحصیل علم و فضل، درس صبحگاهی، و حفظ قرآن برپایهٔ قرائت‌های گوناگون اشاره کرده‌است.

آوازهٔ حافظ سبب شده بود که حاکمان سرزمین‌های دور و نزدیک او را فراخوانند.

او در طول زندگی با بسیاری از سلاطین و بزرگان تعامل داشت و با اهل علم و ادب و شعر هم هم‌نشینی می‌کرد و از احوال صوفیان و درویشان زمانش هم باخبر بود؛

امّا خودش هرگز در هیچ‌یک از این گروه‌ها قرار نگرفت.

نگاهی به زندگی حافظ شیرازی
بیوگرافی حافظ شیرازی
  • ازدواج حافظ

شیخ حافظ شیرازی در سن 21 سالگی ( یا 20 یا 27 سالگی)

در حالی که هنوز در نانوایی کار می کرد و نان را به منطقه ثروتمندنشین شهر می رساند،

برای اولین بار با “شاخه نبات” یار و معشوق شیرین زبانش، دیدار کرد.

در آن زمان هنوز با شیخ عطار که بعدها در رکابش شاگردی کرد، ملاقات نکرده بود.

شاخه نبات دختر زیبای 14 ساله ای بود که حافظ مسحور زیبایی و کمالات او شد،

اما در عین حال گمان می کرد این دختر برای عشق او ارزشی قائل نخواهد شد.

حافظ اذعان داشته برای رسیدن به وصال یار، به مدت 40 شبانه روز در آرامگاه بابا کوی شب زنده داری کرد

و با دعا و استعانت از پروردگار، سرانجام به مراد دل رسیده و با شاخه نبات ازدواج کرد،

او در بسیاری از اشعارش به صورت مکرر از شاخه نبات یاد کرده است.

برخی معتقدند ازدواج حافظ در سال های 744 تا 745 هجری قمری و در زمان پادشاهی ابواسحاق بوده است.

حاصل این ازدواج یک فرزند بود. حافظ علاقه زیادی به همسرش داشت

به طوری که بعد از درگذشت او تا پایان عمر تجدید فراش نکرد.

  • آیا نام همسر حافظ شاخه نبات است؟

در مورد نام همسر حافظ نیز روایات متعددی وجود دارد، برخی معتقدند نامش “شاخه نبات” است،

اما از آن جایی که این نام چندان رایج نبوده ممکن است حافظ شیرین زبانی معشوقش را به شاخ نبات تشبیه کرده باشد:

حافظ چه طرفه شاخ نباتی ست کلک تو
کش میوه دلپذیرتر از شهد و شکر است

گروهی دیگر بر این اعتقاد هستند که نام همسر حافظ، نسرین بوده به طوری که در 14 غزل نام نسرین را آورده،

اما حافظ هیچگاه مستقیما از نام همسرش در اشعار سخن نگفته و این موضوع در هاله ای از ابهام باقی می ماند:

به بوی او دل بیمارِ عاشقان چو صبا
فدای عارض نسرین و چشم نرگس شد

نگاهی به زندگی حافظ شیرازی
بیوگرافی حافظ شیرازی
  • مرگ همسر و فرزند حافظ

مرگ همسر حافظ در یکی از مسافرت ها اتفاق افتاد و دوری از دیار و همسر باعث شد حافظ از آرامگاه واقعی او اطلاعی نداشته است:

ای نسیم سحر آرامگه یار کجاست
منزل آن مه عاشق کش عیار کجاست

عقل دیوانه شد آن سلسله ی مشکین کو
دل ز ما گوشه گرفت ابروی دلدار کجاست

ساقی و مطرب وی جمله مهیاست ولی
عیش بی یار مهیا نشود یار کجاست

حافظ از باد خزان در چمن دهر مرنج
فکر معقول بفرما گل بی خار کجاست

پسر حافظ نیز مدتی بعد از فوت مادرش، در دوران جوانی و در سفر به هند از دنیا رفت.

اگرچه طبق برخی پژوهش ها، حافظ دارای دو فرزند بوده که فرزند دومش را در سن 7 سالگی از دست داده است.

دلا دیدی که آن فرزانه فرزند
نصیبش بودی از این تاق رنگین

به جای لوح سیمین در کنارش
فلک بر سر نهادش لوح سنگین

نگاهی به زندگی حافظ شیرازی
بیوگرافی حافظ شیرازی
  • شغل حافظ

یکی از نکاتی که در زندگینامه حافظ باید به آن اشاره کنیم، شغل و محل درآمد این شاعر است.

در دورانی که شیخ ابواسحاق حکومت می کرد، حافظ به دربار راه یافت و شغل دیوانی خود را شروع کرد.

پس از آن نیز علاوه بردربار شاه ابواسحاق در دربار شاهان دیگر مانند:

شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز به کار خود ادامه داد.

بنابراین شغل او دیوانی بوده‌است و از شاعری امرار معاش نمی‌کرده‌است.

  • زندگی عرفانی حافظ

از جمله نقاط عطف و روحانی در زندگی شیخ حافظ شیرازی، ملاقاتش با عطار بود که بعد از ازدواجش صورت گرفت.

او تا پایان عمر از عطار به عنوان مراد و استادش یاد کرده و در برخی اشعار نیز به این مسئله اشاره کرده است.

از جمله دانستی های عجیب درباره حافظ این است که گفته شده در سن 60 سالگی، به مدت 40 شبانه روز، در یک دایره که به دور خود کشیده بود زندگی کرد.

قدرت ذهنی و جسمی مورد نیاز برای این تمرین روحی در چنین سن و سالی حیرت انگیز است.

طبق روایات متعدد، در صبحگاه روز چهلم که مصادف با چهلمین سالگرد اولین دیدار حافظ و عطار بود،

به نزد استادش رفت، عطار یک جام نوشیدنی به او داد و با نوشیدن آن جام، بعد معنوی و درک جدیدی از خدا به روی حافظ گشوده شد.

حافظ بیش از نیمی از غزلیاتش را از حدود سن 60 سالگی تا زمان مرگش سروده است،

موضوع اشعار او بیشتر عرفانی و با موضوع وحدت وجود می باشد.

نگاهی به زندگی حافظ شیرازی
بیوگرافی حافظ شیرازی
  • آثار حافظ

حافظ شیرازی از همان زمان که در قید حیات بود، در سراسر جهان اسلام توسط شاعران معاصر از بغداد تا هند مورد تحسین واقع شده

و امروز محبوب ترین شاعر در میان ایرانیان و از شاعران بزرگ جهان است

که آثار او در اکثر کتابخانه های بسیاری از کشورها از جمله آذربایجان، ارمنستان و گرجستان به وفور یافت می شود.

اشعار حافظ توسط بسیاری از شاعران و بزرگان دنیای غرب از جمله:

گوته، ثورو و رالف امرسون مورد تحسین و از حافظ به عنوان “شاعر شاعران” نام برده شده است.

در سال 1771 میلادی، آثار حافظ توسط ویلیام جونز (محقق هندی) برای اولین بار به انگلیسی ترجمه شد.

دیوان حافظ شامل 500 غزل، 42 رباعی و چندین قصیده می باشد که در طول 50 سال سروده است.

از آن جایی که حافظ تنها در لحظاتی که خاص و الهام بخش بود به سرودن اشعارش می پرداخت،

به طور متوسط در هر سال فقط 10 غزل سروده و تمرکز او خلق اثری شایسته مقام واقعی معشوق بوده است.

گردآوری دیوان حافظ که توسط محمد گل اندام در سال 1410 میلادی و 22 سال بعد از مرگ حافظ تالیف شده است.

یکی از شاگردان حافظ به نام سید کاظم انور 569 غزل از حافظ را جمع آوری کرد.

نگاهی به زندگی حافظ شیرازی
بیوگرافی حافظ شیرازی
  • درگذشت و آرامگاه حافظ

مرگ حافظ در سال 971 ه.ق یا 792 ق روی داده است و حافظ در گلگشت مصلی که منطقه ای زیبا و با صفا بود به خاک سپرده شد .

آرامگاه حافظ چ امروزه این مکان یکی از جاذبه های مهمّ گردشگری به شمار می رود.

حافظ بیشتر عمر خود را در شیراز گذراند و تنها یک سفر کوتاه به یزد و یک مسافرت نیمه تمام به بندر هرمز داشت.

روایت است زمان دفن حافظ ، عده ای به علت اشعار او که درباره می گساری بوده با دفن وی به شیوهٔ مسلمانان مخالف بودند

اما برخی دیگر حافظ را مسلمان و معتقد می دانستند. به علت ایجاد دو دستگی تفالی به دیوان خود حافظ زدند که این بیت آمد:

قدم دریغ مدار از جنازهٔ حافظ که گرچه غرق گناه است، می رود به بهشت

این شعر تأثیر زیادی در ساکت کردن بدخواهان حافظ داشت.

حافظ چهرهٔ مقدّسی نزد ایرانیان دارد به طوریکه ایرانیان،

رفتن به حافظیّه را معادل با زیارت آرامگاه حافظ می دانند و رفتن به آرامگاه او را با آداب و رسوم مذهبی همچون وضو گرفتن همراه می کنند و در کنار آرامگاه حافظ به نشان احترام، کفش خود را از پای بیرون می آورند.

نگاهی به زندگی حافظ شیرازی
بیوگرافی حافظ شیرازی
  • شهرت و بزرگداشت حافظ

گوته

گوته، ادیب آلمانی، به حافظ و اشعارش علاقه فراوانی داشت و «دیوان غربی-شرقی» خود را تحت تأثیر «دیوان حافظ» سرود،

و فصل دوم آن را با نام «حافظ نامه» به اشعاری در مدح حافظ اختصاص داد . از جملهٔ این اشعار می توان به دو شعر زیر اشاره کرد:

حافظا، در غزل هایت می شنوم

که شاعران را بزرگ داشته ای.

بنگر که اینک پاسخی فراخورت می دهم:

بزرگ اویی است که این سپاس به بزرگ داشتِ اوست.

نیچه

نیچه،از شاعران آلمانی نیز یکی از شعرهای خود را با نام «به حافظ (آوای نوشانوش، پرسش یک آبنوش)» ، در دیوان «اندرزها و حکمت ها»، به او تقدیم کرده است:

میخانه ای که تو برای خویش

پی افکنده ای

فراخ تر از هر خانه ای است

جهان از سر کشیدن می یی

که تو در اندرون آن می اندازی،

ناتوان است.

پرنده ای، که روزگاری ققنوس بود

در ضیافت توست

موشی که کوهی را بزاد

خود گویا تویی

تو همه ای، تو هیچی

میخانه ای، می یی

ققنوسی، کوهی و موشی،

در خود فرو می روی ابدی،

از خود می پروازی ابدی،

رخشندگی همهٔ ژرفاها،

و مستی همهٔ مستانی

– تو و شراب؟

در تقویم ما ۲۰ام مهرماه روز بزرگداشت حافظ شیرازی است. در این روز بزرگداشتی در محل آرامگاه او برگزار می‌شود و پژوهشگران ایرانی و خارجی در این برنامه حضور می‌یابند.

سخن پایانی

با جستجو در منوی فروشگاه آماژ می توانید کتب نفیس حافظ در رنگ و طرح های متنوع چرم را خریداری نمایید.

 

  •  زندگینامه حافظ
  • تحقیق دانش آموزی راجع به حافظ
  • مقبره حافظ
  •  تخلص های حافظ
  •  همسر حافظ کیست
  •  شاخه نبات کیست
  • دوران جوانی حافظ
  •  هرآنچه راجع به حافظ باید بدانیم
  • اشعار حافظ
  • غزلیات حافظ
  • ویژگی اشعار حافظ
  • زندگی سیاسی حافظ

فروشگاه آماژ در اینستاگرام: https://www.instagram.com/amazhstore/

دسته بندی بلاگ
اشتراک گذاری
نوشته های مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سبد خرید

هیچ محصولی در سبد خرید نیست.

ورود به سایت